Het Noordeinde is een straat die bekend staat om de vele exclusieve winkels, de prachtige historische panden en een heus paleis. Naast kunsthandels en galeries vindt u hier ook trendy design- en inte­rieurshops, boetieks, kappers, beauty­salons en een stadstuinwinkel die samen met de juweliers, antiquairs, koffiecafés en restaurants voor een bijzonder aantrekkelijke mix zorgen.

De straat is al oud. In de tijd van de Graven van Holland verliet men het Buitenhof over de ophaalbrug bij de Gevangenpoort, stak de Voorplaetse (de huidige Plaats) over en ging dan of door de Hofbuurt richting Leiden, of over de Hoogstraat, langs herberg ’t Goude Hooft richting Delft óf rechtsaf het Noordeinde op, om vandaar naar Scheveningen te gaan.

Het Noordeinde begon dus bij de Plaats en eindigde tot 1620 in een smal voetpad door de wildernisse, het jachtgebied in de duinen. Tot de Noord Singelgracht werd gegraven, de gracht die we nu kennen als de Mauritskade. Want vanaf dat moment eindigde het Noordeinde bij het Scheveningse Veer, zoals de luttele meters straat tussen de Hoge Wal en de drukke verkeersweg de Mauritskade nog steeds heten.

Er kwam een stadspoort en een veer, waar de koetsen en karossen stonden te wachten om passagiers en goederen over te zetten. Pas in de negentiende eeuw werd er een ophaalbrug geplaatst.

Op de hoek van het Noordeinde vestigde zich een paar jaar later, in 1630 om precies te zijn, herberg De Groene Valck. Later werd deze omgedoopt tot De Kleine Witte en na de laatste ver­bouwing tot Prins Taveerne. Nadat in 1653 de Scheveningse Zeestraet was aangelegd werd het almaar drukker op het Noordeinde. Huizen werden vergroot en er werden panden tussen de bestaande huizen gebouwd, tot de gevelrij haar aaneen­gesloten karakter kreeg.

Het pand van de Prins Taveerne is in haar oorspronkelijke staat bewaard gebleven en is nog steeds een kroeg. Neem bij mooi weer eens plaats op het terras. Hoort u de paarden hinniken? Schrik niet, u bent niet plotseling terug in de tijd: de Koninklijke Stallen liggen hier nog geen honderd meter vandaan.

We lopen het Noordeinde in, maar niet voor u weet dat er aan uw linkerhand eeuwenlang een beek heeft gelopen. De Haagse Beek, om precies te zijn, een watertje dat in de duinen ontspringt en als voorziening van vers drinkwater het dorp in werd geleid. De rooilijn van de gevels aan deze oostzijde liep vroeger wat naar achter, zodat men een bruggetje over moest om de voordeur te bereiken.

Tijdens verbouwingen bouwde men vervolgens de gevel over de beek heen, zodat het secreet dan boven het water kon worden gebouwd. Uiteinde­lijk werd de beek op zijn stadse route in zijn geheel overkluisd. Als u door de ruit van het pand met nummer 113 kijkt, ziet u dat er een glazen plaat in de vloer ligt: over de Haagse Beek.

Maar eerst gaan we naar de overkant, naar het kleine, doodlopende Maziestraatje. Daar vinden we de bijzondere galerie ’t Fotokabinet van Lion. Hier kunt u terecht voor vintage foto’s van onder andere Capa, Leibovitz, Van der Elsken, Burri Cartier Bresson en Corbijn.

Terug op het Noordeinde, op nummer 186 vindt u Damen Papier Royaal, dat wordt geleid door Nicole en Robert Damen, alweer de vierde generatie die hier onderneemt. Overgrootvader Jacobus Johannes begon in 1895 een winkel in papier en aanverwante artikelen, en nog steeds zijn hier boekbindmaterialen, exclusieve en luxe papieren en allerlei soorten notitieboeken uit alle delen van de wereld te vinden.

Een klein stukje verderop, je zou er zomaar aan voorbij lopen, is nog zo’n bijzondere winkel. Ter hoogte van nummer 172, bij de kleine poortdeur vindt u een zeer charmant hofje. Ga naar binnen, loop nog een klein stukje door en daar, naast een meubel­restauratieatelier is ’t Haags Bloemenhofje van floriste Magriet Klijn gevestigd. Met veel zorg en passie worden hier heel bijzondere boeketten samen­gesteld.

Haar composities roepen de sfeer van bloemstillevens van vroege Nederlandse schilders op. De winkel laat zich omschrijven als een zeventiende-eeuws schilderij, de kwetsbare schoonheid en het korte leven van de bloemen wordt versterkt door de aanwezigheid van de eeuwenoude meubelen.

Nummer 164, het pand waar antiquair Van Leeuwen is gevestigd, was van 1717 tot 1752 het woonhuis van de bouwmeester Daniel Marot. Zijn tuinkamer en keuken zijn volledig bewaard gebleven. Marot, een hugenoot, werkte als bouwmeester voor stadhouder Willem III en bracht de stijl van Lodewijk XIV naar Nederland.

Hij ontwierp het Paleis Kneuterdijk, twee vleugels van Paleis Huis ten Bosch en het huis van Fagel, en ontwierp in 1696 de symboolrijke Trêveszaal. In de tuin van Van Leeuwen staat ook nog eens de dikste boom van Den Haag, een ruim tweehonderdjarige bruine beuk. Louis Couperus was bevriend met de Van Leeuwens, hij kwam hier vaak en beschreef de tuin in zijn novellen.

De oprichter van Van Leeuwen Antiquairs is de vader van de huidige eigenaar, Alexander van Leeuwen. In het zeventiende-eeuws woonhuis dat werd verbouwd tot winkel, startte hij in 1914 met de verkoop van Hollandse meubelen, spiegels, klokken, bijzonder Chinees porselein uit de zestiende tot de achttiende eeuw, porselein en Delfts aardewerk. In het atelier worden restauraties aan antieke meubelen uitgevoerd. Op veel manieren een parel van een winkel!

Aan de overkant vindt u Watch-site waar u Rolex, Breitling, Cartier, IWC en Omega's kunt bewonderen, Lord of the Silk Road waar prachtige perzen en unieke kelims te zien zijn, Kinki Kappers waar u voor een bijzondere knipbeurt kunt kiezen, het Italiaanse restaurant La Liguria waar ook in de tuin geserveerd wordt, net als bij het gezellige Het Heden.

Maar er is meer: de populaire fietswinkel – of is het nou een koffietent? – Lola Bikes & Coffee, het nieuwe ’t Zalmhuys en Studio 40, al bijna 75 jaar het adres voor exclusieve meubels, een origineel interieuradvies of een compleet ontwerp.

Kijk vanaf deze hoek op de Oranjestraat even naar het voormalige huis van Fagel, aan de overkant. Het pand is opgedeeld in La Cubanita, de Irish pub O’Casey’s, La Mano Maestra en de Pizzahut. Wist u dat dit ruim veertig jaar geleden de eerste vestiging van deze pizzaketen in Nederland was? Het pand heeft originele zeventiende-eeuwse plafonds van de hand van Daniel Marot. Om te voorkomen dat u steeds maar naar boven kijkt, maken ze de pizza’s hier éxtra lekker!

Op nummer 138B, bij La Mano Maestra, kunt u terecht voor een fijn kopje koffie. Wat heet, u drinkt hier een van de lekkerste kopjes koffie van Nederland! Ook hier weer een adembenemend eeuwenoud stucplafond in Lodewijk XIV-stijl.

Het van oorsprong ‘winkelhuis’ op nummer 136 dateert uit 1911. Het is een symmetrisch opgebouwde gevel in een expressionistische stijl. Het schilddak is met leien gedekt, en de kleuren van het houtwerk zijn authentiek. Nu vindt u er de Soap Treatment Store, een heerlijke plek om na of tijdens het winkelen even te genieten van een behandeling aan de beauty bar, een gezichtsmassage, een pedicure of een antirimpel treatment.

Boots by M op nummer 126 verhuist volgende maand naar nummer 100, en is dan al zo’n twintig jaar op het Noordeinde gevestigd. Marian – inderdaad, de M van de Boots – is uitgegroeid tot dé specialist op het gebied van westernlaarzen uit de USA en Mexico. Naast laarzen worden bij Boots by M ook bijzondere tassen, riemen, dekens en prachtige suède omslagdoeken verkocht, gemaakt van eersteklas, natuurlijk behandeld leer verkocht. Marian onderhoudt persoonlijk contact met de ambachtelijke laarzen­makers, waardoor u de beste cowboylaars krijgt die u zich maar kunt wensen.

Op nummer 122 vindt u Philippona Porselein, al sinds 1822 het adres voor exclusieve serviezen en tafelaccessoires. Steeds weer blijken Pien en Monique een perfecte neus te hebben voor de mooiste serviezen en het fijnste glaswerk. Iedere week dekken zij, tot in het kleinste detail, weer een nieuwe stijlvolle en weelderig tafel. Kijk ook eens achter in de winkel, waar de mooiste snuisterijen te vinden zijn.

Tussen nummer 100 en 122 vindt u een poortje waarachter het Hofje van Severie verstopt ligt. Dit hofje uit 1768 was geen liefdadigheidshofje, maar een exploitatie­hofje, gebouwd om huur­penningen te innen. Dit rijtje huisjes diende ter vervanging van het oudere rijtje eenkamerhuisjes dat hier vanaf de zestiende eeuw tegenover heeft gestaan, maar dat in die tijd al zo verwaarloosd was dat het moest worden vervangen.

De huisjes meten 3,4 x 4,5 meter en bevatten oorspronkelijk niets meer dan een bedstee. Het privaat was buiten, evenals de waterpomp. Met een steektrappetje was de kale ruimte onder de dakpannen te bereiken.

Aan de overkant ziet u Richezza Bags & Byoux, een winkel met een verrassend uitgebreid assortiment tassen, sieraden en originele pashmina’s van Sis & Co. In het Mercuriusgebouw, waarover straks meer, is kort geleden de flagshipstore van de succesvolle keten van Omar Munie geopend.

De tassen van deze jonge, getalenteerde Nederlandse designer worden gezien als de perfecte combinatie van functionaliteit en design. Munies werken hangen dan ook aan menig bekende, wereldberoemde en soms zelfs adellijke schouder en arm. En vandaag ligt er ook voor u een echte ‘Munie’ binnen handbereik!

Het art nouveau Mercuriusgebouw dateert uit 1902. Het was het eerste grote kantoorgebouw van Den Haag, er waren 28 kantoorlokalen die ruimte boden aan 14 firma’s. Het gebouw beschikte over een elektrische lift en twee dienstwoningen, er was centrale verwarming en een handig intern telefooncircuit. Op straatniveau konden twee winkels worden gevestigd. Mercurius, de god van de handel, waakt over dit monumentale gebouw waar nu woonheden in gebouwd zijn.

Als u nu vervolgens leest dat ook de kapsalon Christie’s, Munie’s buren in het Mercurius, al meer dan twintig jaar aan het Noordeinde gevestigd is, dan dringt langzaam het besef door wat een bijzondere winkelstraat dit moet zijn. En weet u waarom het in deze kapsalon na twintig jaar nog steeds zo prettig toeven is? Christa en Erik hebben oog voor kwaliteit.

Hier wordt u vakkundig geknipt onder het genot van een verrukkelijke koffie, een vers sapje of een goed glas wijn. Het is niet vreemd dat ambassadeurs, ministers en staatssecretarissen al jaren de weg naar Christie’s weten te vinden. Of de overbuurvrouw, koningin Máxima hier ook komt? Dát blijft onder ons. Ook dat is Christie’s.

Het Marishuis aan de overkant op nummer 96A is gebouwd in de stijl van de ‘Um-1800-bewegung’. Van oorsprong is het pand zeventiende-eeuws, maar het werd in 1916 ingrijpend verbouwd. Het Lodewijk XVI-winkelinterieur is deels nog hetzelfde als in de tijd dat de gebroeders Jacob, Matthijs en Willem Maris hier hun kunsthandel begonnen. Hun portretten vindt u in de gevel, waar zij in natuursteen zijn aangebracht. Nu weet u ook hoe het pand aan zijn naam komt.

Boekhandel Van Hoogstraten op nummer 98 is een van de oudste nog zelfstandige boekhandels van Den Haag. De boekhandel, opgericht in 1881 en sinds 1947 eigendom van de familie Bakker, was reeds hofleverancier van koning Willem III en sinds 1994 ook van de prins en koning Willem-Alexander. Annet Bakker heeft een uitgekiende collectie Engelstalige boeken waaronder vele biografieën, fictie, crime en kinderboeken maar ook tuin-, kook- en kunstboeken. Daarnaast voert ze een zéér grote sortering koninklijke geschiedenis. Deze ‘Royalty’ is niet alleen in het Engels, maar in werkelijk álle talen verkrijgbaar.

Inmiddels zijn we Jongbloed Juridische Boekhandel en het fusionrestaurant Royalz gepasseerd en zijn we zo'n beetje bij het paleis aangekomen. Het huidige Paleis Noordeinde is gebouwd op de fundamenten van een middeleeuwse hofstede. Daarvan is alleen bekend dat Gherijt Rijnautszoon eigenaar was. De kelders uit deze periode bestaan nog steeds. In 1512 staat de rentmeester generaal Willem Goudt als eigenaar van het huysinghe ingeschreven.

Goudt stierf in 1543 en zijn weduwe verkocht huis en haard aan Adriana van Persijn, de weduwe van de advocaat en raadsheer van de koning Quinten Weitsen, die heer van Brandwijk was. Na haar overlijden in 1580 werd het huis, dat huysinghe van Brandtwijck werd genoemd, verhuurd en zo kwam Louise de Coligny, de jonge weduwe van Willem van Oranje er in 1591 te wonen. In 1595 kregen de Staten van Holland de kans het gebouw aan te kopen, waarna zij het 1609 aan de Oranjes schonken.

In 1813 nam koning Willem I zijn intrek in Het Oude Hof, zoals het huis nu genoemd werd. Het werd zijn winterpaleis. Koning Willem II woonde liever op Paleis Kneuterdijk, maar koning Willem III resideerde er weer wel. Zijn dochter Wilhelmina is er geboren (1880) evenals haar dochter Juliana (1909).

Van 1952 tot 1976 was het gebouw in gebruik bij het Insititute of Social Studies omdat Wilhelmina liever op Paleis Het Loo verbleef en Juliana een voorkeur had voor het rustiger gelegen Paleis Soestdijk. In 1976 begon een grootscheepse restauratie die tot 1984 duurde, het jaar waarin het als werkpaleis van toenmalig koningin Beatrix ging dienen. Bij de troonswisseling in 2013 koos koning Willem-Alexander ook voor het Noordeinde als werkpaleis.

Noordeinde 66 is het pand waar koning Willem-Alexander van 1995 tot 2003 woonde en waar ook koningin Máxima het eerste jaar van het huwelijk doorbracht. Het brede pand uit 1757 heeft een versierde ingangspartij en een kuifstuk. Het interieur is Lodewijk XV en empirestijl. De gordijnen zijn altijd dicht, maar heel soms gaat de voordeur eventjes open en kunt u een blik werpen op de rijkversierde hal en – aan het eind van de gang – de fraaie tuin.

Op het Noordeinde 25, aan uw linkerhand staat de Waals-Hervormde kerk. Omdat Lodewijk Napoleon de Hofkapel op het Binnenhof, waar sinds 1591 diensten werden gehouden, voor katholieke diensten wilde gebruiken, moest er een nieuwe kerk komen. Op deze plek waar de Nort Molen heeft gestaan bouwde men in 1808 een kleine zaalkerk met een inwendig gestuukt koofplafond. De herenbanken dateren nog uit 1808, de preekstoel is uit 1645. Een wist-je-datje: op 9 september 1891 trouwden Elisabeth Baud en Louis Couperus in deze Eglise Wallonne.

We passeren de lieflijke Molenstraat, de kiosk van Mody Mary en de koffiebar van Dishy en wandelen langs Pauw. U kunt zowel links als rechts kijken, want Pauw heeft maar liefst twee vestigingen in deze straat. Met haar rijke geschiedenis en constante streven naar vernieuwing heeft Pauw een unieke identiteit weten te creëren.

De collecties worden met grote passie en vakmanschap ontworpen door Madeleine Pauw, dochter van de oorspronkelijke oprichters. Behalve in deze winkels is de Pauw-collectie ook internationaal verkrijgbaar in de meest exclusieve winkels in steden als Parijs, New York, Los Angeles, Milaan, Londen en Tokio.

We passeren de winkels van Purdey, Bitter, Zara Home, Ikks, Marc O’Polo en Oger op het Noordeinde nummer 6. Deze art nouveaugevel uit 1901 heeft een houten erker met daarboven een loggia. Tussen de vensters zijn de decoraties te zien, in de puntgevel zitten gebeeldhouwde versieringen op de afdeklijst.

Zoveel prachtige gebouwen, eigentijdse mode- en schoenenwinkels, befaamde hofleveranciers, fijne koffiecafés en restaurants bij elkaar zorgen voor een ultiem stadsgevoel. Het Noordeinde is – van handmade tot flagshipstore – bijzonder.

We eindigen de wandeling op de hoek van de Papestraat. De geur van verrukkelijke frieten dringen onze neus binnen, ze komen uit het kleinste winkeltje van de stad. We draaien ons nog een keer om, kijken in de verte en weten: dit was een bijzondere straat.

Zin in een frietje? Of... nog een keertje...het Noordeinde?