Het geheel maakt de buurt aantrekkelijk
Het geheel maakt de buurt aantrekkelijk
Meer dan vijftig jaar geleden hoorde ik bij mijn Haagse oom Jacques muziek die ik nooit eerder had gehoord. Cantates van Bach, middeleeuwse liederen en Indiase raga’s, op langspeelplaten die hij had gekocht in de Oude Molstraat of de Molenstraat. Dat weet ik niet meer, maar wel dat hij me trots vertelde dat daar de enige winkel in Nederland zat die dat soort muziek verkocht.
Platenzaken zijn er niet meer, maar in het Haagse Hofkwartier zijn nog altijd bijzondere winkels en winkels met een bijzonder assortiment te vinden. Misschien zelfs wel meer dan toen. En bij de bijzondere winkels hoort ook een bijzonder publiek, dat graag neerstrijkt voor andere dan gewone koffie en ongewone taarten en broodjes. De terrasjes zijn klein, want de straten smal, en de pleinen liggen aan de buitenkant van de wijk.
Wijken als het Hofkwartier vind je inmiddels in alle oude binnensteden. Net buiten de grote winkelstraten met hun warenhuizen en ketenfilialen. In de kleine smalle straten, aan grachtjes en op beboomde pleintjes zitten in de winkels van vroeger – de melkboer, de slager of de sigarenboer – nu kleine modezaken, trendy kappers, designcollecties, exotische bloemisten en eigenzinnige restaurants en broodjeswinkels. De winkeliers lijken ook niet meer op hun voorgangers. Vaak jong, hoogopgeleid en niet van huis uit al vertrouwd met de detailhandel of de horeca. Ze lijken vooral op het publiek dat hen bezoekt en vaak staan ze ook in kleding en kapsel model voor wat de klanten willen.
De detailhandel – of zoals het tegenwoordig heet, de retail – heeft het moeilijk. Er zijn in Nederland te veel winkels, de exploitatie van een winkel is vaak te duur en de klanten zijn na vijf jaar crisis en recessie ook duidelijk zuiniger geworden. In sommige sectoren – kleding, wonen, boeken, schoenen – loopt de omzet hard terug. Aanvankelijk aarzelend, maar nu toch steeds sneller, neemt ook de handel, nieuw en tweedehands, via internet zulke vormen aan dat het echt akelig voelbaar is geworden voor een verkoper die niet zelf ook via een website verkoopt.
Voor de gewone boodschappen ga je niet naar het Hofkwartier. Het zijn wandelstraten met een vrijetijdsaanbod. Hoewel Den Haag geen toeristenstad is als Amsterdam, bestaat het publiek toch voor een niet gering deel uit mensen die tijdens hun dagje Den Haag komen kijken naar wat ‘thuis’ niet te vinden is.
Den Haag telt ook vele duizenden expats met meestal zeer goede inkomens en een leefstijl die al gauw wat luxueuzer is dan ook Nederlanders met een goedgevulde portemonnee gewend zijn. Maar ook waar koopkracht is, moet er kooplust en koopwil zijn om de winkels, restaurants en cafés draaiende te houden. Funshoppen dat beperkt blijft tot genieten van de sfeer en bewonderen van etalages is niet voldoende om een winkelstraat overeind te houden.
De tijd dat binnensteden steeds minder bewoners gingen tellen is echt voorbij. Zelfs jonge gezinnen blijven nu weer meer in de stad, al is dat natuurlijk een minderheid. In een stad als Den Haag bestaat de helft van de huishoudens uit één persoon en meer dan een kwart uit niet meer dan twee personen. Vooral voor hen is wonen in de binnenstad en in de wijken daaromheen erg aantrekkelijk, zeker als in de buurt ook een passend aanbod van winkels en restaurants te vinden is. Niettemin, de economische recessie en de – ook voor ambtenaren – zuinigere overheid eist hier nu zijn tol. Beter gezegd, vraagt om aanpassing van het aanbod. Zeker voor jongere Nederlanders is restaurant- en cafébezoek een vanzelfsprekendheid geworden, maar de prijs van het uitgaan moet wel als redelijk beleefd worden.
Het is niet eenvoudig om als kleine ondernemer in de retail of horeca nog een goede boterham te verdienen. Veel winkels moeten in verhouding tot de omzet eigenlijk een te hoge huur opbrengen en ook per uur wordt er gemiddeld niet veel verdiend. Beperking van de openingstijden helpt echter niet en is bovendien slecht voor de handel, van jezelf en van anderen. Want dat is wel duidelijk, het is het geheel dat uiteindelijk de aantrekkelijkheid van een buurt als het Hofkwartier uitmaakt. Meer van hetzelfde, dat toch steeds weer anders blijkt te zijn, bepaalt de charme en de kwaliteit van de buurt.