1970: stad tégen stadsbestuur
Rond 1971 liep de stad te hoop tegen haar stadsbestuur. De inzet was daarbij de ‘Rotterdamse sloopzucht’ van Burgemeester en Wethouders. Bang om achter te blijven bij dat Rotterdam werden grootste sloop- en nieuwbouwplannen opgetekend: het ‘havenkwartier’ rond het Spui ging tegen de vlakte. Ontwikkelaars leken op hun wenken te worden bediend. Overal in de stad waren min of meer spontaan acties ontstaan tot behoud van buurten en pleinen (Sweelinckplein, Regentesseplein), tot behoud van monumentale panden (Kurhaus, Kerk Willemstraat) en zelfs tegen allerlei verkeersdoorbraken (Dwarsweg, Rotterdamse Baan).

De Stichting Monumentenfonds werd opgericht om monumenten veilig te stellen. Later werd geëist dat de gemeente een zelfstandige en onafhankelijke afdeling Monumentenzorg in het leven moest roepen om de waarde van de stad voortaan als uitgangspunt te nemen bij herontwikkeling. Geëist werd ook dat hele buurten werden aangewezen als beschermd stadsgezicht om de fratsen van welstandsarchitecten in te tomen.

Een groot aantal acties waren succesvol en bracht allerlei mensen bij elkaar: cabaretiers, diplomaten, juristen, bankdirecteuren én voorvechters van erfgoed. En zo vormden deze acties aanleiding om de Vrienden van Den Haag op te richten en evengoed een club die bedreigde panden zou moeten kunnen redden en exploiteren: de NV Stadsherstel.

NV Stadsherstel en de Oude Molstraat
In 1976 wordt een groot aantal panden in de Oude Molstraat opgekocht door de kersverse NV. Bijna de hele ‘even’ zijde komt in bezit van Stadsherstel. De bedrijvigheid is daar dan teruggelopen, er is leegstand, achterstallig onderhoud en sloop dreigt. Het Hofkwartier begint het te verliezen van de ‘booming’ Spuistraat. Waar zich nu Proeflokaal, Hof van Eten, de Salsa-dansschool en Pastille bevinden worden de bedrijfsruimtes en bovenwoningen liefdevol gerestaureerd en verhuurd voor schappelijke prijzen.

Wanneer de Oude Molstraat in een neerwaartse draaikolk terecht dreigt te komen zorgt NV Stadsherstel als eigenaar/verhuurder voor een verrassende stabiliteit. Door kleine ondernemers en ambachten op de begane grond te situeren ontstaat een modern profiel voor de buurt. Behendig wordt van de eigenaardigheden van alle panden gebruikgemaakt zonder gezochte schaal- vergroting of uitbreiding.

Het bleek een ‘essential upgrade’ van het Hofkwartier, zoals later zou blijken. Wanneer begin jaren ’80 de buurt een bestemmingsplan krijgt staat de nieuwe gemengde ‘veelkleurigheid’ (winkels, ambachten, horeca, wonen) voorop in de soms hoog oplopende debatten.

Sindsdien heeft Stadsherstel als ‘betrouwbaar partner’ regelmatig schitterende maar bedreigde panden kunnen aankopen: aanvankelijk met de broodnodige steun van de gemeente maar die goede wil lijkt men een beetje verleerd. Na geruime tijd zijn sommige gerestaureerde panden uiteindelijk weer doorverkocht aan bewoners, ondernemers of beleggers. De panden en de straat zijn dan ‘uit de gevarenzone’.

Inspiratie
De aanpak van Stadsherstel is in het Hofkwartier van doorslaggevend belang geweest. Zowel bij particuliere herontwikkelingsplannen aan de Annastraat als bij die van de ‘Krul’-panden aan de Molenstraat was de aanpak van Stadsherstel inspiratie én bewijs tegelijkertijd. Laten we hopen dat de opstellers van het nieuwe bestemmingsplan zich dat ook realiseren bij de gemeente. En dat er weinig belangrijker is in de stad dan betrouwbare bondgenoten.