Aanvankelijk viel de Sint Jacobskerk onder de parochie van Monster en het abt van Middelburg, maar de opkomst van de hervorming en de Beeldenstorm in de zomer van 1566 brachten hier verandering in. De schade viel voor de Sint Jacobskerk nog mee. Na de verovering van Den Briel, op 1 april 1572, was de opmars van de Geuzen niet meer te stuiten en in ijltempo werden steden en dorpen op de Spanjaarden veroverd. Ook Den Haag werd onder de voet gelopen. Na een korte herovering van Den Haag door de Spanjaarden in 1574 werden ze voorgoed verdreven en kreeg het calvinisme spoedig de overhand. Begin januari 1575 kwam de Sint Jacobskerk in handen van de calvinisten en werden de katholieken verdreven door de protestanten.

De katholieken zochten naar schuilplaatsen om hun kerkdiensten in het geheim te kunnen vieren. Zij vonden hun onderkomen in 76 schuilkerkjes verdeeld over 31 straten in het oude centrum van Den Haag. Drie nog min of meer in gebruik of in tact gebleven kerken bevinden zich in het Hofkwartier. Dit zijn de schuilkerk van Sint Jacobus (1578/1579) gelegen op de begane grond achter Oude Molstraat 35, de zolderkerk van de H. H. Jacobus en Augustinus (1630) in de Juffrouw Idastraat en, verscholen achter het huis Nobelstraat 1a t/m 1g, de ­barokke zolderkerk (1530).*

Rond 1800 kwam er een einde aan de schuilperiode voor de katholieken. De gelovigen van onder andere de schuilkerk in de Oude Molstraat verhuisten naar de kerk in de Parkstraat, die de naam Sint Jacobus de Meerderekerk draagt. De cirkel is rond, want de naam van de patroonheilige is gebleven. Vandaag de dag is de Sint Jacobskerk, beter bekend als de Grote Kerk, zelfstandig en nog steeds eigendom van de Protestantse Gemeente. Om te kunnen voorzien in het onderhoud van dit monumentale erfgoed wordt de kerk echter al ruim 30 jaar beheerd en geëxploiteerd door de Stichting Grote Kerk Den Haag.

Op www.grotekerkdenhaag.nl leest u meer over de bezienswaardigheden en de geschiedenis die deze prachtige kerk rijk is. Met dank aan de heer Otto Chr. van Soldt voor zijn geweldige input voor dit artikel.

* Een lijst van schuilplaatsen is bewaard gebleven: Memorie of lijste van de plaetsen, alwaer de catholijken in ’s Hage hunne gods-dienst geoeffent hebben, ten tijden van [de] vervolginge, over de zestig, 70, 80, 90 jaren (=1660-1700?). Gevelsteen van de voormalige Schuilkerk van Sint Jacobus in de Oude Molstraat.